Historische locomotief terug naar zijn roots
De industriële rangeerlocomotief nr. 12 verhuist van Kessel-Lo naar Beringen. Dat zijn de stad Leuven, stad Beringen, NMBS en be-MINE overeengekomen. Zo komt dit waardevol industrieel erfgoed thuis op zijn oorspronkelijke locatie, de voormalige mijnsite be-MINE. Na een restauratie door NMBS zal iedereen hem daar kunnen bewonderen.
De locomotief, ook wel de Stella-trein genaamd, kwam eind jaren 70 naar Leuven, na een schenking van Brouwerij Artois aan NMBS. Vele jaren stond hij opgesteld in de voormalige museumbewaarplaats van de NMBS in Leuven, tot hij tien jaar geleden werd geschonken aan de stad Leuven en werd opgesteld op de niet-publieke historische weegbrug in de Locomotievenstraat.
“Toch hebben we na een grondig erfgoedonderzoek met verschillende experten (waaronder NMBS, stad Beringen en be-MINE) beslist om de locomotief te herbestemmen naar Beringen-Mijn, de plek waarvoor de locomotief gebouwd is en waar hij lange tijd ook effectief dienstdeed. Door deze sterke historische band en doordat de trein daar onderdeel kan worden van de mijnsite als waardevol landschapselement komt de erfgoedwaarde van dit bijzonder industrieel erfgoed maximaal/het best tot zijn recht.”, vertelt schepen van cultuur Bert Cornillie. “
Industriële rangeerlocomotief nr. 12
De industriële rangeerlocomotief nr. 12 zonder vuurhaard, is gebouwd in 1954 in de regio van Luik. Hij deed dienst in de steenkoolmijn van Beringen. Omer Ghijs, zoon van machinist Florent Ghijs, herinnert zich nog levendig de ritjes die hij mocht meemaken op de locomotief van zijn vader. “Deze locomotieven werden enkel voor korte trajecten gebruikt. Ze hadden wel een stoomketel, maar geen stookplaats, deels uit veiligheidsoverwegingen deels om kosten te besparen. Om de vier uur moesten de stoomketels ‘bijgetankt’ worden. Dat betekende water en stoom onder hoge druk in de ketel van de locomotief blazen. Rangeerlocomotief nummer 12 stoomde zo jarenlang rond op Beringen-Mijn en aan de loskade aan het Albertkanaal”, weet Omer.
Herbestemming naar be-MINE
In 1976 kocht Brouwerij Artois de locomotief en schonk ze aan NMBS. Daardoor kreeg hij de bijnaam ‘Stella-trein’. Tien jaar geleden, in 2013, schonk NMBS de locomotief aan stad Leuven. Sindsdien stond hij in de historische en beschermde weegbrug in de Locomotievenstraat in Kessel-Lo. Verschillende pistes om de locomotief te valoriseren in de publieke ruimte werden onderzocht, maar leidden niet tot een overtuigend resultaat op lange termijn.
Daarom startten de Erfgoedcel en AG Stadsontwikkeling Leuven in samenwerking met NMBS – die de locomotief recent opnieuw overnam - in 2022 een herbestemmingstraject om de historisch meest verantwoorde bestemming voor de locomotief te vinden. Er werd contact opgenomen met Mijnmuseum Beringen, stad Beringen en be-MINE. De reacties waren positief en gaven een unaniem resultaat.
Ook Thomas Vints, burgemeester van stad Beringen, reageert tevreden op de uitkomst: “Op de voormalige mijnsite van Beringen (1922-1989) kan de locomotief een nieuwe plek krijgen als waardevol landschapselement. Vandaag is onze mijnsite van Beringen vooral bekend als be-MINE, de grootste industriële erfgoedsite in Vlaanderen die herbestemd is als een toeristisch-recreatief project. De locomotief vult de historiek van de site dan ook zeer mooi aan. Daarnaast ook veel dank aan het Mijnmuseum voor het mee financieren van het transport.”
Concreet komt de locomotief naast een nieuw belevingsfietspad onder kolenwasserij 2. Vroeger reden er continu treinen die de kolen onder de kolenwasserijen ophaalden en wegbrachten, in de toekomst zullen dit wandelaars en fietsers zijn. Bij afronding van de werken in 2025 krijgt de locomotief er zijn definitieve plaats. Intussen restaureert de NMBS de locomotief. Nadien geeft ze de locomotief in bruikleen aan de stad Beringen.